یادداشت؛ سختگیری‌های بی نتیجه و ادامه قاچاق سوخت/ سامانه‌های دولتی نتوانسته مانع از قاچاق سوخت شود

خبرگزاری آریا- با وجود آنکه دولت در تلاش است که با طراحی سامانه‌های مختلف میزان مصرف سوخت خودروهای سنگین را کنترل کند اما قاچاق سوخت همچنان انجام شده و تنها مشکلات رانندگان افزوده شده است.
به گزارش آریا، روح الله مهرجو- کارشناس مسائل اجتماعی و پژوهشگر
پرداخت یارانه و یا همان سوبسید به سوخت در ایران، باعث ایجاد جذابیت بالای این منابع ارزشمند برای قاچاقچیان شده است و اقدامات مختلف همچون سهمیه بندی آن نیز نتوانسته بر این مشکل به طور کامل فائق آید.
قاچاق سوخت در برخی از برهه‌های زمانی شدت بیشتری می‌یابد که به عوامل مختلف بستگی دارد. یکی از مهمترین عوامل آن میزان سخت‌گیری مسؤولان است، در برهه‌هایی از زمان مسؤولان سعی می‌کنند مجاری قاچاق سوخت را تنگ‌تر کنند که کار برای قاچاق به ویژه گازوییل سخت‌تر می‌شود اما گاهی هم هست که سخت‌گیری‌ها کمتر شده و میزان قاچاق شدت می‌گیرد. اما یکی از دلایلی مهمی که این پدیده نامبارک را تشدید کرده است، کاهش ارزش پول ملی کشور است که صادرات و فروش هر نوع کالایی را سودمند کرده  و سوخت را بیش از گذشته جذاب ساخته است. بدون تردید به دلیل یارانه‌ای که دولت به سوخت می‌دهد خروج منابع از کشور ضرر مهلکی به اقتصاد وارد می‌کند و این مسأله باعث می‌شود که کشورهای همسایه به ویژه حاشیه خلیج فارس نیز بدون کمترین زحمتی از این مزیت استفاده کنند در حالی که تعداد کمی از مردم ما از آن سود می‌برند و حق اکثریت مردم پایمال می‌شود.
البته این مسأله تنها به اقتصاد کل کشور آسیب وارد نمی‌کند بلکه شقوق دیگر جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. نخستین ترکش‌های این مسأله به حمل و نقل باری جاده‌ای کشور رسید. اگرچه هستند عده‌ای که بعد از یک حساب و کتاب ساده درمی‌یابند، با فروش سهیمه گازوئیل خود درآمد بهتری بدون زحمت و البته هزینه به دست می‌آورند، اما این مسأله نباید به عموم رانندگان تسری یابد.-چرا که شاهدیم امر حمل و نقل کالا در حال انجام است و مشکلی وجود ندارد- ضمن اینکه این اتفاق بیشتر در مناطق جنوبی کشور و نزدیک سایر مرزها محدود می‌شود. 
قطعاً تنها راه حل برطرف کردن همیشگی این معضل واقعی شدن قیمت‌ها و حذف یارانه سوخت است که به هر دلیلی دولت به این اقدام دست نمی‌زند، به همین دلیل اقداماتی انجام می‌دهد که به ظن خودش بتواند قاچاق سوخت را کنترل و به عبارت دیگری مدیریت کند.
در این میان تکنولوژی و دنیای اینترنت به مدد می‌آید و سامانه‌های مختلف ظهور و بروز پیدا می‌کند. در این حالت که همه گمان می‌کنند مسأله حل شده است و از این پس رانندگان می‌توانند به اندازه نیاز خود گازوئیل مصرف کنند و در نهایت از قاچاق جلوگیری می‌شود، مشکلات ظهور و بروز می‌یابد.
 رانندگان باید در سامانه‌های مختلف ثبت نام کنند، مدارک خود را بارگذاری کرده و پروانه‌های اشتغال و فعالیت دریافت کنند.
رانندگان خوردورهای سنگین و کشنده به دو قسمت تقسیم می‌شوند، افرادی که کالاها را بین استان‌های مختلف جابجا و بارنامه دریافت می‌کنند و کارکرد آن‌ها بر این اساس تعریف می‌شود. دسته دوم خودروهایی هستند که داخل استان، شهری و بین شهرها فعالیت می‌کنند و اغلب بارنامه برای آنان صادر نمی‌شود.
دسته اول که بارنامه برای آنان صادر می‌شود دشواری کمتری دارند و بر اساس کارکرد، سوخت به آنان تعلق می‌گیرد و حتی در زمان دریافت لاستیک نیز میزان کارکردشان معیار تعلق گرفتن و یا نگرفتن این کالای مهم و اساسی بود.
اما دسته دوم که گاهی پیمانکاران شهرداری‌ها هستند و یا برای بخش خصوصی به ویژه در جنوب کشور فعالیت می‌کنند و مواد را ازکارخانه‌ها به اسکله‌ها می‌رسانند و یا بین کارخانه‌ها جابجا می‌کنند، مشکلات بیشتری را تجربه می‌کنند و در اصل با کاهش سهمیه سوخت خود مواجه شدند.
این دسته که بارنامه ندارند باید هر روز در سامانه‌ای که برای همین موضوع تدوین شده است، نوع بار، حجم بار، قیمت بار و قیمت کرایه را به ثبت برسانند. شاید در ظاهر این مسائل مطلوب به نظر بیاید اما در اصل این نکته فراموش شده است که برای این کار نیاز به گوشی هوشمند و اینترنت پرسرعت است که باید همراه رانندگان باشد و اکثر این افراد هنوز از توانایی لازم برای استفاده از این تکنولوژی‌ها برخوردار نیستند.
نکته مهمتر این است که اگرچه سایت طراحی شده توسط وزارت کشور پاسخگو است اما در شهرها و استان‌ها متولیانی که در شهرداری‌ها نشستند اغلب از چند و چون کار اطلاعی نداشته و در عمل تلاشی هم برای کسب اطلاعات لازم  برای ارائه به ارباب رجوع نمی‌کنند و با جمله« ما هم نمی‌دانیم، با تهران تماس بگیرید» از انجام وظیفه خودداری می‌کنند. در این میان راننده هم درمانده باید به فردی مراجعه کند که توانایی استفاده از تکنولوژی روز را دارد، اگر نزدیکانش بتوانند که شانس آورده و در غیر این صورت باید دست به دامان واحدهای صنفی خدماتی رایانه‌ای شود و روزانه مبلغی را برای این امر اختصاص دهد. 
شاید امید مسؤولان این باشد که نسل گذشته کم کم بازنشسته خواهند شد و این مشکل نیز خود به خود رفع می‌شود و نسل جدید نیز برای استفاده از تکنولوژی مشکلی ندارند. اما نکته آخر و حائز اهمیت این است که با وجود همه این اقدامات و کنترل‌ها قاچاق سوخت همچنان  بدون خللی  در حال انجام است و این اتفاق امری نیست که قابل کتمان باشد. لذا باید تدبیری اتخاذ شود که ضمن برطرف شدن این آسیب بزرگ که برای اقتصاد کشور زیانبار است، دردسری هم برای این قشر زحمتکش ایجاد نشود.
به عبارت ساده‌تر اقداماتی که توسط دولت در این زمینه انجام می‌شود به نظر می‌رسد از روی عجله و بدون کار کارشناسی تا دستگاه‌ها نشان دهند که بی‌تفاوت نیستند و حداقل کاری انجام دادند. اما اقدامات تقریبا بی حاصل مانده است.

http://www.aryanews.com/News/20190227140544680/%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D8%9B-%D8%B3%D8%AE%D8%AA%DA%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%A8%D9%8A-%D9%86%D8%AA%D9%8A%D8%AC%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D9%8A-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA%D9%8A-%D9%86%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%A7%DA%86%D8%A7%D9%82-%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA-%D8%B4%D9%88%D8%AF