رونقِ تولید در سایه گردشگری

روزنامه ابتکار 

صنعت توریسم و نقش آن در تحقق شعار سال چیست؟
رونقِ تولید در سایه گردشگری 

جهان ورزش - تاریخ: ۱۳۹۸/۰۱/۱۹ 
زهرا داستانی
«رونق تولید» عنوانی از سوی رهبری است که سال 98 با آن نام‌گذاری شده است، عنوانی که همانند نام‌های چند سال گذشته جنبه اقتصادی دارد و مهم‌ترین موضوعی که سال 97 با آن به اتمام رسید از گرانی آجیل گرفته تا نایابی پیاز. در این میان اما تنزل ارزش پول ایران در سال گذشته بیشترین رونق را نصیب گردشگری ایران کرد تا آنجا که بانک جهانی ایران را در رده نخست ارزان‌ترین کشورها برای سفر قرار داد و این مهم موجب افزایش گردشگران ورودی به ایران شد. اما تاثیر چندانی از ورود ارز به داخل ایران به وسیله گردشگران در اقتصاد ایران دیده نشد. با این حال اما کارشناسان همچنان گردشگری را یکی از گزینه‌های رونق اقتصادی می‌دانند؛ صنعتی که با تولید و ارائه خدمات به گردشگران اشتغال‏زایی می‌کند و می‌تواند جایگزین صنعت نفتی ایران شود. 
سال 97 با خوشی‌ها و ناخوشی‌هایش به پایان رسید و سال جدید گرچه از ابتدا با روی ناخوشایندی برای ما پدیدار شد اما امیدها برای ادامه سالی بهتر و بدون دغدغه‌های سال گذشته همچنان باقی است. دغدغه‌هایی که سبب شد برای بار هشتم از ابتدای دهه 90 نام اقتصادی برای سال از سوی رهبری تعیین شود. رهبری در سخنان خود دلیل این نام‏گذاری را این‏گونه عنوان کردند: امسال مسئله «تولید» مطرح است. می‌خواهم مسئله تولید را به عنوان محور فعّالیّت قرار بدهم. تولید اگر چنانچه به راه بیفتد، هم می‌تواند مشکلات معیشتی را حل کند، هم می‌تواند استغنای کشور از بیگانگان و دشمنان را تامین کند، هم می‌تواند مشکل اشتغال را برطرف کند، هم حتّی می‌تواند مشکل ارزش پول ملّی را تا حدود زیادی برطرف کند. لذا تولید به نظر من مسئله محوری امسال است؛ لذا من شعار را امسال این قرار دادم: «رونق تولید». حال شاید اصلی‌ترین سوال این باشد که این شعار چگونه محقق خواهد شد و آیا گردشگری می‌تواند سهمی از آن داشته باشد؟ 
روح الله مهرجو، مدرس دانشگاه در گفت‌وگو با «ابتکار» به این سوالات پاسخ داده است. او گفت: بدون تردید تحقق سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌تواند مشکلات اقتصادی را حل کرده و در راستای تحقق اهداف نظام مقدس جمهوری اسلامی نقشی مهم ایفا کند. وی با اشاره به اینکه در این میان نباید از یاد برد که اقتصاد امروز با اقتصاد دوران انقلاب صنعتی تفاوت‌هایی شگرف دارد، افزود: اگر در دوران فئودالیزم اساس اقتصاد بر اساس کشاورزی بنا شد و پس از آن در انقلاب صنعتی، تولید کالاها معیار توسعه‏یافتگی قرار گرفت، امروز در عصری هستیم که این تعاریف تغییر کرده است و بخش‌هایی دیگری را نیز شامل می‌شود. 
این مدرس دانشگاه تصریح کرد: اگرچه امروز کشاورزی همچنان در امور اقتصادی به‏ویژه در تامین غذای بشر حائز اهمیت است، اما محور نیست و حتی اگرچه امروز تولید و صنعت همچنان از اهمیت ویژه‌ای در اقتصادهای پیشرو برخوردار است اما صرفاً محور توسعه نیست. مهرجو ادامه داد: این روزها آیتم‌های دیگری نیز به مقوله‌های تاثیر‌گذار در توسعه افزوده شده است که یکی از آنان گردشگری است. وی گفت: اتفاقی که به دلیل اهمیت شگرف آن از عنوان صنعت برایش استفاده می‌شود و بسیاری از کشورها اقتصادی پویا بر اساس آن پایه کردند و امروز در جهان در حوزه اقتصادی سرآمد شدند.
این کارشناس حوزه ارتباطات و علوم اجتماعی با تاکید بر اینکه تجربه کشورهای دیگر نشان داده است که این صنعت در هر نقطه‌ای می‌تواند پیاده شود گفت: حتی کشورهایی که هیچ جاذبه تاریخی و یا طبیعی ندارند می‌توانند با خلق جاذبه‌ها و رویدادها به یک مرکز گردشگری بدل شوند. مهرجو تاکید کرد: اما متاسفانه هنوز صنعت گردشگری با وجود آنکه در ایران ظرفیت بسیار بالایی دارد به رونقی که باید نرسیده است. 
وی گفت: نباید در خود تردیدی راه دهیم که در ایران زمین، صنعت گردشگری می‌تواند بخش عمده‌ای از اهداف سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را محقق کند و شغل و ثروت بسیاری بیافریند، ضمن آن که نسبت به صنایع بزرگ، متوسط و حتی کوچک به سرمایه‌گذاری کمتری نیاز دارد. این مدرس دانشگاه با بیان اینکه تحقق این امر در گرو سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی دولت و مجلس از یک سو و البته حمایت قوه قضاییه از سوی دیگر است اظهار کرد: ارتقای فرهنگی گردشگرپذیری در جوامع مختلف به‏ویژه جوامع کوچک شهری و روستایی نیز باید در دستورکار دولت و البته سازمان‌های مردم‏نهاد قرار گیرد.
مهرجو با تاکید بر اینکه بدون تردید در این صورت می‌توانیم با یک صنعت گردشگری پررونق مواجه شویم افزود: در این راستا مدیران سطوح مختلف به‏ویژه در استان‌ها می‌توانند نقش بسزایی ایفا کنند. وی ادامه داد: یعنی شناسایی ظرفیت‌ها و معرفی آنان به سازمان میراث فرهنگی، صنایع‏دستی و گردشگری کشور و دنبال کردن ثبت آن‌ها در لیست‌های جهانی در ترغیب ورود گردشگران خارجی بسیار موثر است.
این مدرس دانشگاه گفت: به عنوان مثال ایران می‌تواند برای علاقه‏مندان به پدیده‌های زمین‌شناسی بسیار جذاب باشد، بنابراین باید در حوزه ژئوپارک‌ها و تعریف آنان در بخش‌های مختلف کشور همانند ژئوپارک قشم تلاش شود. مهرجو تاکید کرد: مناطق دیگر کشور از جمله طبس، ارس و همدان می‌توانند نقاط دیگری باشند که در این حوزه به جامعه جهانی معرفی شوند و یا اتفاقی همچون برگزاری اجلاس بین‌المللی سازمان جهانی گردشگری(WTO) در سال 2018 در استان همدان دستاوردهای بسیاری به همراه داشت و فعالان مطرح گردشگری جهان را متوجه ایران کرد که نتایج آن همچنان ادامه دارد.
این مدرس دانشگاه و فعال اجتماعی با تاکید بر اینکه بدون تردید استمرار این اتفاق‌ها می‌تواند بر جذب گردشگران خارجی مثمر ثمر باشد گفت: البته نباید از یاد برد که صنعت گردشگری تنها یک پدیده اقتصادی صرف نیست، بلکه از منظر دیپلماسی نیز بسیار حائز اهمیت است. مهرجو افزود: متاسفانه در دنیا تبلیغات سوء علیه ایران بسیار صورت می‌گیرد و یکی از اقداماتی که می‌تواند این تصورها را بر هم بریزد، رونق ورود گردشگران خارجی به داخل کشور است چرا که اغلب گردشگران پس از ورود به ایران با تغییر تصوری که از ایران داشتند مواجه می‌شوند. وی گفت: همین مسئله نشان می‌دهد که تصمیم‌گیران و تصمیم‌سازان باید نسبت به تسهیل ورود گردشگران خارجی که هم از منظر سیاسی و هم از منظر اقتصادی حائز اهمیت است، همت کنند.
این مدرس دانشگاه با تاکید براینکه تحقق همه این موارد در گروِ باور به اهمیت صنعت گردشگری در مسئولان و تصمیم‌گیران است گفت: شاید بسیاری از مدیران و نمایندگان مجلس در سخنرانی‌های خود از اهمیت گردشگری سخن بگویند، اما درک و باور آن باعث تحرک در این زمینه خواهد شد. مهرجو بیان کرد: بدون تردید صنعت گردشگری می‌تواند باعث چرخیدن چرخ صنعت نیز شود و شغل‌های بسیاری در حوزه تولید و خدمات ایجاد کند. وی ادامه داد: امروزه خدمات بخش مهمی از اقتصاد‌های بزرگ را تشکیل می‌دهد و ایران نباید از آن غافل شود. 
این مدرس دانشگاه گفت: اگر یک گردشگر در فصل زمستان به ایران سفر کند، صبح می‌تواند در رشته‏کوه‌های زاگرس اسکی را تجربه کند و بعدازظهر در سواحل نیلگون خلیج فارس به شنا بپردازد و یک هوای بهاری را در سواحل دریای مازندران حس کند. 
مهرجو با طرح این سوال که آیا این ظرفیت در همه نقاط دنیا وجود دارد؟ گفت: بدون تردید برنامه‌ریزی و خلق رویدادها برای پرکردن اوقات فراغت مسافران در کنار جاذبه‌های بی‌نظیر تاریخی و طبیعی در ایران می‌تواند ایران را به مرکز گردشگری جهان بدل کند. وی اظهار کرد: ایران با تاریخ و طبیعتی که دارد می‌تواند هر فردی را مسحور کند و سفری رویایی برای انسان‌ها رقم می‌زند تا تبدیل رویا به خاطره که اصلی اساسی در گردشگری است محقق شود. 
این کارشناس حوزه اجتماعی افزود: بدون تردید نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی و بودجه‌نویسان دولتی باید زیرساخت‌هایی چون ایجاد خطوط هوایی و ریلی برای دسترسی بهتر به مناطق گردشگری را فراهم کنند تا به راحتی به تمامی نقاط ایران پهناور دسترسی داشت.