افق روشن توسعه و پیشرفت با پژوهش و خلاقیت

تهران- ایرنا- پژوهش زیربنای پیشرفت و توسعه پایدار به شمار می رود که نقشی اثرگذار بر تحول و شکوفایی یک جامعه دارد. در این میان پژوهشگران می توانند با نگاه موشکافانه خویش به بهبود شاخصه های تولید و اقتصاد کشور کمک کنند و بسترساز رشد علمی و فناوری شوند.

پژوهش از مهمترین ارکان و به عنوان شاخصه های توسعه و تعالی کشور شناخته می شود. دانسته ‌های جهان پیرامون با مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و بنا بر پژوهش ‌های انجام شده به دست می آید. این مقوله در هر حوزه ای تلاشی منسجم و نظام مند در راستای توسعه دانش درباره موضوع‌ هایی است که انسان با آنها سر وکار دارد و پژوهشگر فردی به شمار می رود که با نگاهی نقادانه و موشکافانه به دنیای اطراف خود می‌نگرد و برای برطرف کردن مشکل های جامعه و ارایه بهترین راهکارهای عملی، اطلاعات موثقی را در اختیار دیگران قرار می دهد.

اینک پژوهش عامل زیربنایی در افزایش قدرت ملی هر کشور در چرخه جهانی شدن به شمار می رود. بدون انجام دادن پژوهش، ایستایی و سکون بر دانش بشری چیره خواهد شد. بنابراین پژوهش سبب درک بهتر از دنیای اطراف خواهد شد. پژوهش می تواند نتیجه های اقتصادی مهمی نیز داشته باشد و به بهبود شاخص های تولیدی کشور کمک شایانی کند. توسعه پایدار و پیشرفت هر جامعه ای مرهون پرورش، حفظ و نگهداری سرمایه ‌های علمی، پژوهشی و فناورانه آن کشور است. پژوهشگران و فناوران می توانند زمینه های توسعه علمی و فناوری و در نهایت ایجاد جهان پایدار را فراهم ‌سازند. بنابراین شناسایی، برقراری ارتباط و حمایت از این مقوله از اولویت ویژه‌ای برخوردار است.

کارشناسان و پژوهشگران معتقدند که برای رسیدن به اقتصاد دانش بنیان به دور از دیدگاه های جناحی باید صبر داشت و برای به ثمر نشاندن یک اندیشه علمی بایستی سال ها تلاش و ریسک کرد زیرا این امر بخش جدایی ناپذیر برای رسیدن به رشد اقتصادی محسوب می شود، باوری که در بسیاری از اقتصادهای موفق دنیا نهادینه شده است.

جایگاه پر اهمیت پژوهش و پژوهشگر در ایران سبب شد تا چهارمین هفته آذر را «هفته پژوهش» و 25 آذر را به عنوان «روز پژوهش» نامگذاری کنند. هفته پژوهش امسال با شعار «پژوهش تقاضامحور و تجاری سازی فناوری؛ زیربنای تولید و اشتغال» آغاز شده و تا 27 آذر ادامه دارد.

«روح الله مهرجو» پژوهشگر حوزه علوم انسانی، محقق و نویسنده؛ فعالیت های پژوهشی و فناوری را کلید توسعه کشور دانست که تحقیقات در آن واژه ای شناخته شده برای تمامی صاحبان اندیشه است که راه های لازم برای ارایه تحلیل از وضعیت موجود را فراهم می سازد. در این میان دیدگاه های وی را درباره اهمیت پژوهش در عرصه های مختلف از نظر می گذرانیم.


** توسعه علم و فرهنگ کشور در گرو گسترش مبانی پژوهشی
استفاده از نتایج پژوهش های انجام شده در هر زمینه ای به بهبود راهکارها و مدیریت صحیح دانش و زیربنای رشد و نوآوری منجر می شود. در واقع پژوهش به پیشرفت کشور کمک شایانی می کند زیرا توسعه در زمینه های علمی و فرهنگی بدون انجام دادن پژوهش لازم تحقق نمی یابد. مرکزهای پژوهشی، فناوری و دانشگاه ها از جمله مهمترین ارکان زیربنایی برای برای رشد اقتصادی کشور محسوب می شوند و توجه به آنها می تواند بستری برای شکوفایی توسعه و پیشرفت همه جانبه کشور باشد.

** جایگاه پژوهش در نظام آموزشی
آموزش و پژوهش به صورت نظامی به هم پیوسته هستند که به تولید علم می پردازند. با نهادینه کردن پژوهش در برنامه ریزی های آموزشی می توان به رشد و شکوفایی دانش آموزان در همان سال های ابتدایی و بروز نوآوری در نوجوانی و جوانی رسید. توجه صاحبنظران و کارشناسان درسی به امر تحقیق و پژوهش می تواند دانش آموزان را در تمامی مقاطع تحصیلی با پژوهش همراه سازد و آنها از همان سال های ابتدایی با این مفهوم بر پایه نیاز و توانایی های خویش آشنا شوند. محتوای درسی باید به گونه ای باشد که انگیزه تحقیق و پژوهش را در دانش آموزان برانگیزد و کنجکاوی آنان را برای انجام دادن تحقیق بیشتر کند. معلمان بایستی بتوانند فعالیت های علمی دانش آموزان را برنامه ریزی و هدایت و روحیه همفکری را در آنها تقویت کنند. برای نیل به این مقصود آموزگاران بایستی پژوهشگر و با دانش آموزان مشارکت و همکاری داشته باشند. مدرسه ها نیز بایستی در این زمینه تمام تلاش خود را برای رشد و یادگیری دانش آموزان به کار بندند و شرایط مناسب را جهت بها دادن به کارهای تحقیقاتی فراهم آورند. مجزا کردن کتابخانه های مدرسه ها به فناوری روز و تجهیز آزمایشگاه ها از جمله اقدام هایی است که مسوولان امر می توانند در جهت شکوفایی استعداد دانش آموزان برای انجام دادن کارهای تحقیقاتی و پژوهشی انجام دهند.

** گسترش کمی و کیفی فعالیت های پژوهشی لازمه توسعه همه جانبه کشور
اهمیت دادن به پژوهش های کیفی و کمی در کشور می تواند توسعه همه جانبه کشور را رقم بزند که این امر در گرو نگاه بلندمدت به امر پژوهش است. بدان معنا که با گسترش رویکرد پژوهش مَدار در آموزش مقاطع مختلف تحصیلی این امر صورت پذیرد و دانش آموزان همانند پژوهشگرانی باشند که تنها به منابع درسی خود اکتفا نکنند، بلکه با شیوه های علمی، دانش خویش را توسعه دهند. بنابراین پیشرفت در این زمینه در پرتو عزمی ملی و تعامل سازنده میان همه بخش های آموزشی و پژوهشی کشور است.

** نقش پژوهش در فعالیت های اقتصادی و اشتغال زایی
گسترش شهرها سبب تغییرهایی در شاخصه هایی همچون آموزش، حمل و نقل، بهداشت و ... شد که اگر دراین باره تحقیق و پژوهش انجام نگیرد و توسعه شهری با برنامه ریزی ها و نظارت کافی شکل نگیرد، جامعه دچار شکاف طبقاتی و اهداف توسعه اجتماعی با مشکل هایی روبرو خواهد شد. نهادینه کردن فرهنگ پژوهش در جامعه اقدامی موثر در جهت توسعه دستاوردهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی به شمار می رود تا با نگاهی علم محورانه و پژوهش مدارانه بتوان مشکلات را حل و مدیریت کرد. هنگامی که از یافته های پژوهشی و مطالعات گسترده ای که انجام شده استفاده نشود به صورت خودکار آنها بایگانی می شوند. بنابراین مسوولان امر و مدیران شهری بایستی راهکارهای مدیریتی خود را با دستاوردهای تحقیقات پژوهشگران ارتباط دهند و در تصمیم گیری های کلان از آنها استفاده کنند. اجرای صحیح برنامه ها در گرو اطلاع دقیق از آخرین یافته های علمی و پژوهشی است. نداشتن اطلاعات صحیح کارآمدترین برنامه ها را نیز با شکست روبرو می سازد، بدان معنا که اطلاعات غیرواقعی سبب اختلال نظام برنامه ریزی می شود. بنابراین پژوهش و تحقیق از عوامل اصلی نظام اجتماعی به شمار می رود. هر برنامه ‌ریزی موفق به سلسله پژوهش‌های کارآمدی بستگی دارد که به طور منسجم شگل گرفته باشد و به شکوفایی نهاد تحقیق منجر شود.

** نقش پژوهش در تولید ملی
تولید کنندگان می توانند با استفاده از روش های نوین و هماهنگ با استاندارهای جهانی در ارایه محصول های خود نقش مهمی در حمایت از تولید ملی داشته باشند. هرچه سطح پژوهش و آموزش بالاتر رود، اهمیت و درک از حمایت و تولید ملی بیشتر می شود. از این رو این مساله نیازمند آموزش های یکپارچه بر نیاز در سطح جامعه است، آموزش ها باید بر پایه آینده نگری و تخصصی سازی در جامعه استوار باشد تا کارایی خود را بیش از پیش نشان دهد و نیازهای کشور در حوزه های اقتصادی و تولیدی برطرف سازد. با ارتقای بهره وری و نهادینه کردن حمایت از کار و سرمایه ایرانی و مشارکت تمامی مردم در این امر می توان گام های اساسی در شکوفایی بسترهای تولیدی کشور برداشت.

** گسترش مباحث علمی در سایه پژوهش های دامنه دار
تحقیق و پژوهش، پایه حرکت به طرف پیشرفت است. با انجام دادن پژوهش های مختلف و استفاده از نتایج حاصله از آن مباحث علمی نیز گسترش پیدا می کند و اینگونه می توان به پیشرفت همه جانبه علوم رسید. پژوهشگر با نگاهی موشکافانه می تواند پدیده های پیرامون خود را بررسی کند و به یافته های جدید برسد و مهارت های لازم را برای یافتن منابع اطلاعاتی مورد نیاز خویش دریابد. سرمایه گذاری بر روی پژوهشگران به دلیل آنکه نقش کلیدی بر توسعه دارند، بسیار با اهمیت است زیرا برای کسب بهره وری بیشتر باید آنان را کارآمد ساخت که این امر بدون پژوهش های علمی میسر نیست. دانشگاه های کشور نیز باید بر پایه پژوهش به آموزش بپردازند و در واقع دانشجوها پژوهشگر جذب شوند و آموزش های کاربردی و هدفمند ارایه شود. هرگونه سرمایه گذاری در بخش آموزش های پژوهشی زمینه دریافت پاسخ مثبت در آینده را فراهم می آورد. با فراهم کردن تسهیلات لازم، فرایندهای اصلاحی و امکانات می توان زمینه های حضور اعضای هیات علمی دانشگاه ها را در امر پژوهش بیشتر کرد.

*** چشم انداز 20 ساله و سردمداری در علم
ایران با توجه به چشم انداز بیست ساله باید در زمینه های تولید علم در منطقه پیشرو باشد بنابراین ضروری است تا پژوهش های انجام شده به صورت کاربردی باشند و تنها انجام دادن آنها هدف نباشد. همکاری با برجسته ترین مراکز علمی و تحقیقاتی بین المللی می تواند تاثیر بهتری را در یافته های پژوهشی داخلی کشور داشته باشد. دانشگاه ها باید محصولات دانش بنیان با هدف توسعه کشور تولید کنند و بر پایه تدوین برنامه های راهبردی بلند مدت و کاربردی برای رسیدن به هدف های از پیش تعیین شده حرکت کنند. توسعه تحقیقات کاربردی برای حل مسایل جامعه، پیشرفت در زمینه تحقیقات محصول محوربه منظورتولید بیشتر، تثبیت جایگاه دانشگاه ها و ایجاد بستری لازم برای پژوهش های باکیفیت از هدف های یک پژوهش علمی و کاربردی است.
http://www.irna.ir/fa/News/82764686