روح الله مهرجو استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات و پژوهشگر حوزه اجتماعی

روح الله مهرجو استاد دانشگاه و  کارشناس ارتباطات و پژوهشگر حوزه اجتماعی

این وبلاگ کاملا شخصی می باشد
mehrjoor.ir

بایگانی
آخرین نظرات

فضای مجازی و چالش های اجتماعی نوظهور

دوشنبه, ۲۰ آذر ۱۳۹۶، ۱۱:۴۵ ق.ظ

اینترنت در دنیای کنونی هویت نسل نوجوان و جوان را در ابعاد مختلف فکری و اخلاقی چنان تحت تاثیر قرار داده که آسیب های اجتماعی حاصل از آن ارتباط تنگاتنگی با مقوله فناوری اطلاعات و جهانی شدن پیدا کرده است. استفاده خارج عرف از اینترنت، سبب ایجاد وابستگی روانی و فکری می شود به گونه ای که برخی از کاربران به یک فضای غیرواقعی پناه می برند و در آن روزگار می گذرانند.

پژوهش ها نشان می دهد که درصد بالایی از نوجوانان و جوانان از اینترنت برای فعالیت هایی نظیر دوست یابی، بازی و ارتباط با یکدیگر استفاده می کنند و محیط جذاب و به ظاهر صمیمانه سایت های اینترنتی سبب می شود که کاربران بدون آن که گذر زمان را حس کنند، در آنها فعالیت داشته باشند و برنامه های سایت را لذت بخش تر از ارتباط با والدین خویش بدانند و در نتیجه، ارتباطات، رفتار و زندگی اجتماعی آنها با اختلال روبرو می شود.

اینک با فراگیر شدن اینترنت و دسترسی بیشتر افراد به آن، جامعه با ابعاد مختلف این مقوله روبرو است که از جمله می توان به چالش ‌های اینترنتی اشاره داشت که می تواند سبب تقویت خلاقیت افراد شوند زیرا این چالش ها در واقع بازی ‌هایی هستند که در آنها فرد با کمک ذهن خویش می تواند مسایل مطرح شده در آنها را حل کند اما باید دانست برخی از این چالش ها فرد را مجبور به تخریب، کشتن، از میان بردن و سرکوب می‌کند. از بازی‌هایی که در این گروه قرار می‌گیرند، می‌توان به بازی‌های جنگی اشاره کرد. اینگونه افرادی که به این بازی ها می پردازند، خشن، پرخاشگر، ضد اجتماع، قانون شکن، ناهنجار و عصبی خواهند شد.

این تفریح های رایانه ای به عنوان سرگرمی در جامعه رواج پیدا کرده و از درون آنها چالش های خطرناکی به وجودآمده است که بیشتر قشر نوجوان را به خود جذب می کند. در واقع گروه سنی که قدرت تصمیم گیری مناسبی ندارند. به همین دلیل مسوولان امر باید برای این حوزه با شتاب و سرعت بیشتری برنامه ریزی کنند و همانند کشورهای پیشرفته برای حضور گروه های سنی مختلف در شبکه های اجتماعی به فرهنگ سازی بپردازند و قوانین قابل اجرایی داشته باشند تا جامعه شاهد رخدادهای ناگوار نباشد.

این مهم سبب شد تا دیدگاه های «مهدی صرامی» مدیر عامل مجمع فعالان فضای مجازی را در این باره از نظر بگذرانیم.

** گسترش بازی های اینترنتی و علاقه به ماجراجویی
فضای مجازی با دگرگونی های بسیاری همراه است که این مهم زندگی افراد را دستخوش تغییرهای فراوانی می کند، به گونه ای که انسان برنامه های خود را با این تحول ها یکسان می سازد. در این میان گسترش بازی های رایانه ای و علاقه به ماجراجویی نوجوانان و جوانان از جمله آثار پیشرفت دنیای مجازی و چالش های اینترنتی است که به طور ناخودآگاه آنان را در مسیر دلخواه سازندگان آن هدایت می کند.

** تغییر فرهنگ و چالش های فضای مجازی
برخی از بازی های رایانه ای با هدف نفوذ میان نوجوانان و جوانان برای هدایت آنان به طرف مسیرهای مشخص ساخته می شوند که الگوهای رفتاری متفاوت با فرهنگ های رسمی کشور را به وجود می آورند. گاهی اوقات این مقوله به وضعیت بحرانی نزدیک می شود و کاربران و گروه های خاص را سازماندهی می کنند. بازی های اینترنتی برای بیشترین سرعت و کمترین کنترل طراحی شده اند، بنابراین کنترل حوزه اخلاق در آن دشوار است و رفتار کاربران را به گونه ای جهت دهی می کنند که از آنها در حمله به دیگران بهره ببرند. همچنین محتوای ناشایست و مستهجن برخی برنامه ها از دیگر معضل های فضای مجازی به شمار می رود که نوجوانان و جوانان را گرفتار می کند.

** تغییر در تفکر افراد با بازی های اینترنتی نامناسب
بازی های اینترنتی در مرحله های مختلف افراد را با چالش هایی روبرو می سازندو ناگزیر به پذیرفتن این موارد می کنند. گاهی اوقات در این بازی ها، مرگ و خودکشی بالاترین امتیاز را به خود اختصاص می دهد و وقتی فکر نوجوان و جوان درگیر این چالش ها می شود، مجبور به انجام دادن آخرین مرحله خواهد بود زیرا در صورت نپذیرفتن از گروه طرد و صفت های ناشایستی همچون ترسو و ضعیف بودن به آنان اطلاق می شود که این برای این قشر بسیار اهمیت دارد. خودکشی آخرین تصمیمی است که این بازی های برای فرد به وجود می آورند. دوری از خانواده، پیدا کردن همسالان همفکر، ضعف در درس و منزوی شدن از دیگر آسیب های این گونه بازی های رایانه ای به شمار می رود. همچنین گسترش این نوع بازی ها در درون نوجوانان و جوانان انرژی های کاذبی ایجاد می کند و به طور ناخودآگاه خشونت را در آنان افزایش می دهد. ناآگاهی و نداشتن سواد کافی برخی خانواده ها نیز سبب می شود تا کودکان به دنیای بازی های رایانه ای راه پیدا کنند و با چالش های پرخطری روبرو شوند.

** پرداخت هزینه های هنگفت برای بازی های اینترنت
نیروهای امنیتی کشور بایستی نسبت به شناسایی، افشا و معرفی ماهیت مرکزهایی که در زمینه اشاعه بازی های اینترنتی نامناسب فعالیت دارند، نظارت و اعمال بیشتری صورت دهند و مسیرهای ارتباطی آنها را به وسیله فضای مجازی و شبکه های بانکی مدیریت کنند. با توجه به اینکه جمع آوری بازی های غیرمجاز و دور کردن آنها از دسترس کاربران ناممکن است، می توان با تولید بازی هایی در داخل کشور همگون با فرهنگ ملی به رقابت آنان پرداخت.

همچنین رسانه ها در معرفی و شناساندن آسیب های احتمالی این بازی ها نقش اساسی دارند. آگاهی بخشی به خانواده ها درباره آسیب های ناشی از بازی های رایانه ای از دیگر اقدام های لازم است زیرا باید به افراد آگاهی داد تا نسبت به انتخاب نوع بازی های رایانه ای متناسب با سن فرزندان خویش دقت داشته باشند و با اختصاص دادن زمانی خاص برای بازی رایانه ای بکوشند تا تعامل خود را با آنها حفظ کنند.

«اصغر کیهان نیا» روانشناس، حقوقدان و مشاور خانواده نیز معتقد است، بازی های رایانه ای به بخش جدایی ناپذیر از اوقات فراغت کودکان و نوجوانان تبدیل شده اند، به همین دلیل بررسی آسیب ها و پیامدهای ناشی از آن اهمیت ویژه ای دارد. در ادامه دیدگاه های وی را در این باره مرور می کنیم.

** نیاز به دیده شدن عاملی برای ورود به چالش های اینترنتی
کودکان و جوانان از لحاظ سنی علاقه زیادی به دیده شدن و سرگرمی دارند و ورود به دنیای بازی های اینترنتی برای آنها بسیار مهم به شمار می رود. این قشر پر از هیجان و نشاط است و در برخی مواقع دارای ضریب هوشی بالایی نیز هستند. در سال های اخیر بازی های رایانه ای و موبایلی با عنوان سرگرمی برای نوجوانان تعریف می شوند که در شکل های مختلف مانند هشتگ زدن درباره مسایل مختلف به دنیای آنان نفوذ پیدا کرده اند. آنها برای جلب توجه بیشتر وارد این گونه چالش ها می شوند و با عضویت در گروه های مختلف می توانند در مسیر اینگونه بازی ها قرار بگیرند. علاقه به دیده شدن سبب می شود تا در پایان برخی از این چالش ها که به مرگ شخص می انجامد، افراد هنگام خودکشی با انتشار فیلم هایی از خود جلب توجه کنند. با بررسی ماهیت بازی‌های رایانه‌ای مشخص می شود که در این بازی ها، کاربران یا همدیگر را می کشند یا خودشان کشته می‌شوند.

** نقش خانواده در انتخاب بازی های رایانه ای فرزندان
نوجوانان و جوانان در تنهایی خود به دنبال سرگرمی هستند، بنابراین خیلی زود وارد فضای مجازی خواهند شد و تصور می‌کنند، ضرر و زیان هر چیزی که در فضای مجازی اتفاق می‌افتد، قابل جبران است. خانواده ها به تصور اینکه که با کنترل گوشی های همراه فرزندان خود می توانند بر آنها نظارت کنند خیال خودشان راحت می شود، در حالی که این چالش ها در قالب گروه های همکلاسی تعریف می شود. این گونه بازی ها محتوای بسیار خطرناکی دارند و ممکن است، افراد در شبکه های مختلف اجتماعی به طور ناخودآگاه عضو شوند و حریم خصوصی خانواده خود را به اشتراک بگذارند. نبود برنامه ریزی مناسب برای آموزش در این زمینه می تواند افراد را به این نوع فضاها نزدیک کند. بنابراین اگر والدین به عنوان الگوی کودکان خواسته ها و تمایلات خود را بر مبنای ارزش های اسلامی و دینی چون آرامش و محبت قرار دهند، کودکان تمایل بیشتری به گذراندن اوقات خود با آنان خواهند داشت. تقویت بُعد ارزشی افراد در جامعه نیز خواهد توانست هدفمندی آنها را تحت تاثیر قرار دهد و این مهم زیاده روی در بازی هایی را که تنها هیجان و سرگرمی به دنبال دارند، تعدیل می کند.

** نقش نظام آموزشی در انتخاب اهداف نسل جوان
محدود شدن فعالیت های فیزیکی نوجوانان و جوانان یکی از مهمترین دلایل گرایش آنها به چالش های فضای مجازی است. نظام آموزشی باید متناسب با نسل جدید رشد کند و با برنامه ریزی و فراهم آوردن اوقات مناسب و مفید نیازهای آنان را برآورده سازد تا در کنار برطرف کردن نیازهای جامعه برای دانش آموزان نیز جذابیت داشته باشد. اینکه نوجوانان از چه سنی به اینترنت نیاز دارند و چه سایت هایی را می توانند مشاهده کنند، از جمله اصولی به شمار می رود که نهادهای مسوول باید بر آن نظارت بیشتری داشته باشند. برگزاری دوره های آموزشی برای والدین در جهت کسب آگاهی از فضاهای مجازی و بازی های اینترنتی می تواند آنان را در چگونگی تربیت و کنترل فرزندان خویش یاری رساند تا از هرگونه آسیب های اجتماعی به دور باشند.

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">