"جاودانه در تاریخ"

 باسمه تعالی

"جاودانه در تاریخ"

در روایتی در صحیح مسلم⁽¹⁾ به نقل از "طارق بن شهاب" آمده است: "جمعی از یهودیان به خلیفه دوم گفتند: اگر بر ما قوم یهود چنین آیه‌ای نازل می‌شد که: (الیوم اکملت لکم دینکم و اتتمت علیکم نعمتی) و ما می‌دانستیم که در چه روزی نازل شده است، حتما آن روز را عید قرار می‌دادیم."⁽²⁾

سرتاسر حیات رسول ‌اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در نزد مسلمانان دارای اهمیتی بس شگرف و والاست؛ چرا که نه تنها کلام ایشان به نص صریح قرآن، عاری از هرگونه هوا و هوس و متصل به سرچشمه وحی است⁽³⁾، بلکه عمل و فعل آن بزرگوار نیز بر تک تک مسلمانان حجت است. اما در این میان، مقاطعی خاص از زندگی آن بزرگوار، به جهات گوناگون از اهمیتی ویژه برخوردار می‌باشد که یکی از بارزترین آنها، "واقعه غدیر خم" است.

کمتر مقطع تاریخی را می‌توان در جهان اسلام یافت که از لحاظ سند، اطمینان از اصل وقوع، کثرت راویان و اعتماد بزرگان و اکثر قریب به اتفاق علمای مسلمین، قوت و استحکامی نظیر این رویداد مهم داشته باشد. هنگامی که به راویان حدیث غدیر می‌نگریم، در مرتبه نخست نام اهل‌ بیت گرامی رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم)⁽⁴⁾ دیده می‌شود و در مرتبه بعدی نام حدود 110 تن از صحابه پیامبر اسلام به چشم می‌خورد.⁽⁵⁾ سپس در میان تابعین، حدیث غدیر از 83 تن و در میان علمای اهل تسنن از قرن دوم تا قرن سیزدهم، 360 تن حدیث غدیر را در آثار خویش نقل نموده‌اند که 3 تن از صاحبان صحاح سته (صحاح ششگانه)⁽⁶⁾ و دو تن از پیشوایان فقهی اهل تسنن⁽⁷⁾ نیز در شمار این بزرگان جای دارند.

از منظری دیگر، آنچه که بر گونه غدیر، رنگ جاودانگی می‌زند، نزول 2 آیه از قرآن‌ کریم، یکی آیه 67 سوره مائده⁽⁸⁾ و دیگری آیه 3 سوره مائده⁽⁹⁾، در ارتباط با این رویداد بزرگ است که بر طبق نظر مفسران نام‌آور شیعه و سنی، شأن نزول این آیات، مربوط به واقعه غدیر خم می‌باشد.

در آیه سوره مائده 67، خداوند عدم ابلاغ آنچه بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نازل شده را معادل عدم انجام وظیفه رسالت بیان می کند و در آیه 3 سوره مائده، خداوند از اکمال دین و تمام شدن نعمت به واسطه ابلاغ پیام خود سخن می گوید. با مقایسه مفاد این آیات و لحن آنها با سایر آیات قرآن کریم درمی‌یابیم که اگر نگوییم چنین آهنگ کلامی در میان سایر آیات بی‌نظیر است، لااقل کمتر آیه‌ای را می‌توان یافت که مضامین و لحنی شبیه به این دو آیه داشته باشد. این چه امر خطیری است که عدم ابلاغ آن توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، ‌زحمات 23 ساله آن حضرت را تباه می­‌گرداند و در این صورت ایشان هرگز وظیفه پیامبری را بجای نیاورده است؟ به علاوه، مگر این موضوع چه اهمیتی دارد که ابلاغ این پیام به امت و پیروی مردم از آن، سبب کامل شدن دین و تمام شدن نعمت و رضایت پروردگار می­‌گردد؟ پس دیگر جای هیچ تردیدی باقی نمی­ماند که روز نزول و ابلاغ این امر مهم و خطیر که بدین واسطه، روز اکمال دین و رضایت پروردگار محسوب می‌گردد، دارای اهمیت بسزایی در میان مسلمین خواهد بود.

علاوه بر مورخان که به تناسب فن خویش به واقعه غدیر نگاهی موشکافانه دارند، غدیر از آن جهت که حدیثی قطعی و متواتر است مورد توجه محدثین است و دارای جایگاهی ویژه در کتب مختلف حدیث می‌باشد. به خاطر نزول 2 آیه ویژه از قرآن کریم درباره این واقعه، غدیر منشأ بحث‌های گوناگونی در کتب تفسیری می‌باشد. با تکیه بر مفاهیم این آیات و اثرات شگرف اعتقادی مترتب بر آن، این واقعه منظور نظر مخصوص متکلمان واقع گشته است. حتی لغویین نیز توجه خاص خویش را به این رویداد مهم معطوف داشته‌اند و به هنگام شرح و توضیح کلمه غدیر خم (که نام محلی است)، به اصل این رویداد اشاره نموده‌اند.

ادیبان و شعرای بسیاری در میان امت اسلامی در طول 14 قرن، از همان لحظه وقوع و در همان صحنه گرفته تا روزگار معاصر، همواره این واقعه بزرگ را در آثار و اشعار خویش، توصیف و تشریح نموده‌اند.⁽¹⁰⁾

از جمیع جهات، عید غدیر روزی منحصر به فرد و غیر قابل چشم‌پوشی است و در روایات اسلامی به عید الاکبر (بزرگترین عید) تعبیر شده است.⁽¹¹⁾ در این روز است که بنا بر دستور الهی، با ابلاغ وصایت و جانشینی امیرالمومنین، حضرت علی (علیه السلام) توسط پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)، حاصل زحمات رسالت ایشان به نتیجه رسیده و دین الهی کامل گردیده است.

 فرا رسیدن 18 ذی حجه،

سالروز اکمال دین و اتمام نعمت،

عید سعید غدیر خم

را به همه مسلمانان، خصوصا شما دوست عزیز تبریک عرض می نماید.