مشکلات پیش روی توسعه بیمه آتش سوزی منازل مسکونی

روح‌الله مهرجو پژوهشگر حوزه اجتماعی و کارشناس ارتباطات

بشر همزمان با دستیابی به مواد، تجهیزات و به خدمت گرفتن فناوری‌های نوین، به همان اندازه با خطرات بیشتر، جدیدتر و پیچیده‌تری مواجه شد. تحولات عظیم در پیشرفت و تبدیل کارگاه‌های کوچک خانگی به کارخانه‌های بزرگ، سبب شد تا خطرات از حالت سنتی و ساده به پیچیده و خاص و مخاطراتی با فرآیندهای پیچیده تبدیل شود. همچنین، تجمع و تراکم سرمایه در کلان شهرها، بر شدت گرفتن خطرات و ریسک‌های پیرامون زندگی بشر که بقا از مهمترین اهداف آن است، افزود. میل به داشتن ایمنی و امنیت، همواره جزء تفکیک‌ناپذیر زندگی افراد بوده و انسان‌ها همواره در تلاش برای بهبود شرایط زندگی و آسایش بیشتر، سعی کرده‌اند که با ایجاد تغییر درطبیعت، آن را به خدمت خود درآورند.

اشتغال بیش از 42هزار نفر در صنعت بیمه کشور

ایران جزو ۱۰ کشور بلاخیز جهان است و از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهانی قرار دارد. براساس آخرین آمارهای ارائه شده در سالنامه آماری 1395 تعداد 32 شرکت بیمه و بیش از 18751 هزار صنعت بیمه(تولیدی) کشور فعال هستند و در حدود 42  هزار تن نیز به عنوان نماینده، نماینده بیمه عمر و کارگزار، با این شرکت‌ها همکاری می‌کنند. عملکرد صنعت بیمه در سال ۹5 بالغ بر28هزار میلیارد تومان بوده است. در این میان، یکی از مهمترین رشته‌های بیمه‌ای که متاسفانه به دلیل پایین بودن فرهنگ بیمه در ایران توسعه چندانی نیافته، بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی است. بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی علاوه بر پوشش ساختمان، تاسیسات و اثاث منزل از خطرات آتش‌سوزی، انفجار و صاعقه به عنوان خطرات اصلی، می‌تواند بر اساس تقاضای بیمه‌شونده خسارات ناشی از طوفان، سیل، زلزله و آتشفشان، ترکیدگی لوله آب، ضایعات ناشی از آب باران و ذوب برف، خطر سقوط هواپیما، بالگرد و حتی سرقت لوازم منزل را نیز تحت پوشش قرار دهد.

بیمه منازل مسکونی برای جبران خسارت‌ها و بازسازی اماکن صدمه دیده در هنگام بروز خطرات طبیعی و غیرطبیعی، از جایگاه خاص و ویژه‌ای در مدیریت بحران برخوردار است. قراردادهای بیمه‌ای در بسیاری از کشورهای توسعه یافته، سهم قابل توجهی از هزینه‌های افراد یا سازمان‌ها را شامل می‌شود، اما در ایران، این مهم درصد پایینی از سبد هزینه خانوار و نهادها است، به گونه‌ای که با کم کردن سهم بیمه‌های اجباری نظیر بیمه‌های درمان و شخص ثالث، هزینه سرانه بیمه کشور بسیار اندک خواهد شد. نبود بسترهای فرهنگی مناسب و قوانین مدون برای اجباری کردن بیمه، یکی از دلایل بی‌رغبتی مردم و شهروندان برای تهیه پوشش‌های بیمه‌ای است که حتی با وجود تاکیدهای موکد و مکرر قانون برای ترویج بیمه در بین اقشار مختلف جامعه، هنوز که هنوز است ساختمان‌های مسکونی و تجاری کشور از نظر پوشش بیمه‌ای از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند. با توجه به آمارهای موجود، شکی نیست که در کشورمان در مقایسه با دیگر کشورها، بیمه‌های زندگی توسعه چندانی نیافته است و تردیدی نیست که این عقب‌ماندگی، برای مردم و اقتصاد کشور تبعات خاصی بهمراه دارد. بحث بیمه‌های زندگی و توسعه نیافتن آن، یکی از مسائلی است که گاهی از سوی مسئولان اقتصادی و بیمه‌ای به آن اشاره می‌شود.

دلایل توسعه ناقص صنعت بیمه در ایران

کارشناسان بیمه، عوامل مختلفی را در رشد نیافتن و توسعه ناقص صنعت بیمه در ایران سهیم می‌دانند که سرویس‌دهی نامناسب شرکت‌های بیمه، نامناسب بودن وضعیت اقتصادی مردم، پایین بودن سطح فرهنگ بیمه‌ای و ناآشنایی مردم با صنعت بیمه از مهمترین این عوامل است. نبود شناخت و آگاهی لازم بیمه‌گذاران، آشنایی اندک افراد و بی‌اطلاعی آنان از مزایای بیمه، وجود باورهای نادرست و خرافی، دور از ذهن بودن وقوع حادثه، ذهنیت منفی در مورد عملکرد شرکت‌های بیمه به هنگام پرداخت خسارت، از جمله عوامل استقبال ناکافی مردم از صنعت بیمه کشور، به‌ویژه در حوزه ساختمان‌های تجاری و مسکونی است.

راهکارهای افزایش ضریب نفوذ بیمه‌های آتش‌سوزی

با توجه به قدمت فعالیت شرکت‌های بیمه در ایران، طراحی و ایجاد سامانه‌ای که در آن زمان، مکان، نوع حادثه و میزان خسارات مالی و جانی درج شده و به مرور زمان، بانک اطلاعاتی جامعی در اختیار شرکت‌های بیمه و سایر سازمان های مسئول قرار دهد، بسیار لازم و ضروری به نظر می‌رسد. همچنین، برگزاری دوره‌هایی با رویکرد تجزیه و تحلیل آماری، شناسایی، ارزیابی و مدیریت ریسک‌های ناشی از حوادث طبیعی برای مدیران و کارشناسان صنعت بیمه ضروری بوده و آموزش تخصصی و کاربردی شبکه فروش نیز جهت اطلاع‌رسانی بهتر از خطرات آتش‌سوزی اماکن مسکونی و غیرصنعتی و حوادث تبعی آن برای آحاد جامعه، ضمن فروش بیشتر و بهتر بیمه‌نامه، می‌تواند در ایجاد آگاهی و اطلاع‌رسانی بهتر کمک شایانی کند. همچنین، استفاده از توان شبکه‌های اجتماعی در فرهنگ‌سازی و انتشار مفاهیم و موضوعات بیمه‌ای برای بسیاری از کاربران فعال به همراه آشنایی بیشتر با خواسته‌ها و نیازهای بیمه‌ای مردم و پاسخگویی مناسب به آنها در فضای تعاملی و دوسویه، از جمله راهکارهای توسعه بیمه آتش‌سوزی منازل مسکونی به شمار می‌رود.

بیمه، موجب افزایش تاب‌آوری بیمه‌گذاران (مردم) می‌شود و کمک می‌کند تا خسارت‌دیدگان در صورت بروز حادثه، بتوانند با استفاده از این ظرفیت، وضعیت مالی خانواده و زندگی را به شرایط عادی برگردانند. شرکت‌های بیمه‌ای می‌توانند در فضایی رقابتی، برای افزایش بهره‌گیری مردم از خدمات بیمه‌های آتش‌سوزی منازل مسکونی و ساختمان‌های تجاری، این بیمه‌ها را با تخفیف‌های ویژه به بیمه‌شدگان ارائه دهند تا افراد با پرداخت هزینه‌های اندک از این خدمات بهره‌مند شود.

به منظور تداوم بخشیدن به فرهنگ بیمه‌ای، فراهم‌آورندگان باید به مشتریان در تمامی طول مدت زندگی‌شان خدمات بیمه‌ای ارائه کنند و به گونه‌ای نباشد که آنها را وارد جریان بیمه کرده، اما نسبت به تغییرات نیازها، شرایط و موقعیتشان بی‌توجه باشند. بیمه باید همواره مورد توجه برنامه‌ریزان قرار گیرد، زیرا این صنعت می‌تواند از بار مالی سنگین جبران حوادث برای دولت کاسته و قبل از بروز حادثه، سرمایه‌های لازم برای جبران خسارات را جذب کند. این برنامه به طور قطع می‌تواند با افزایش آگاهی مردم و برنامه‌های تبلیغاتی و آموزشی در جامعه رشد کند.