چرا شایعه در فضای بحران کنونی که نشأت گرفته از شیوع کرونا دارد، افزایش یافته؟ / نقش دولت چیست

استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی گفت:دولت عملاً در داستان کرونا، منفعل است. تنها اقدامی که می‌تواند بکند این است که بگوید اخبار موثق را تنها از صدا و سیما دنبال کنید. اما اقدام دولت باید بنیادی و بر اساس اصول انجام شود. یعنی در مدارس و دانشگاه‌ها آموزش‌های لازم را به افراد بدهد.

روح الله مهرجو استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، شایعات همواره وجود داشته و هر روز شاهد نشر شایعات بسیار در جامعه به ویژه در فضای مجازی هستیم که در کنار تمامی محاسنی که دارد، ترویج سریع شایعات پاشنه آشیل آن است. اما در مواقع عادی به آن چندان توجه نمی‌کنیم و در نهایت فردی یا ارگانی که این شایعه درباره آن منتشر شده است نسبت به تکذیب آن اقدام می‌کند. اما چون امروز شایعات بر التهاب فضا می‌افزایند از اهمیت بیشتری برخوردار شده است و به آن توجه می‌کنیم. اما اینکه چرا شایعات در کشور ما با دوز بالا انجام می‌شود به دلیل مختلف فرهنگی باز می‌گردد و اینکه دولت اقدامی در خور توجه برای آن انجام نمی‌دهد.

سال نو مبارک 1399

 

مدت زمان: 45 ثانیه

سوداگران ترس

«ابتکار» از تجربه یک هفته‌ای ایران زیر سایه کرونا، گزارش می‌دهد
زهرا داستانی
«کرونا»؛ اگر برای مردم یک تهدید به حساب آید، برای برخی اما یک فرصت است. کسانی که از باز داغ بی‌اعتمادی سود می‌جویند و نانشان را در ظرف شایعه‌سازی فرو می‌کنند و از ترس مردم لقمه‌های بیشتری برای خود می‌گیرند. این روزها و در وانفسای همه‌گیری کروناویروساین عده‌ای مصرف بنفشه را برای مردم تجویز کردند، عده‌ای دیگر فرصت را غنیمت شمردند و با پیامک‌ها و تماس‌های تلفنی یا از طریق فضای مجازی و اینستاگرام راه تقویت ایمنی بدن را که خودشان امتحان کرده بودند، تبلیغ کردند. عده‌ای هم دست به احتکار ماسک و الکل و لوازم بهداشتی زدند و عده‌ای دیگر هم از آنجایی که الکل و ماسک پیدا نکردند، آستین‌ها را بالا زدند و با ابتکار عملشان ژل شست‌وشوی دست ساختند و این اختراعشان را در شبکه‌های مجازی به اشتراک گذاشتند. در حالی که رئیس جمهوری خبر از بازگشت همه امور به حالت عادی از شنبه داد، مجلس شورای اسلامی به مدت یک هفته تعطیل شد و البته مدارس به مدت 3 روز. در حالی که وزیر بهداشت هفته پیش رو را هفته سختی عنوان کرد، هیچ شهری قرنطینه نشد. خلاصه اینکه نحوه مواجه ما با کرونا ویروس شبیه هیج کجا نبود. اما چرا چنین شد؟
«از تجویز بنفشه تا گران شدن زنجبیل، از احتکار ماسک و کمبود ژل ضدعفونی‌کننده دست تا پک مراقبت از خود در برابر کرونا به نمایندگان مجلس از هفته عادی تا هفته سخت، از انکار کرونا تا آمارهای ابتلای هزار نفری، از وضعیت عادی ایران تا لغو همه مراسم‌ها و جلسات حتی جلسات مجلس به خاطر مثبت بودن تست کرونای 4 نماینده و از کمبود کیت آزمایشگاهی تا ساخت آن در داخل توسط وزارت دفاع»؛ در طول این یک هفته که کرونا مهمان ناخوانده ایران بوده، خبرها هول این مسائل چرخیده است. به قدری بازار شایعه در این یک هفته داغ بوده که تشخیص خبر واقعی از غیر واقعی سخت بوده است. در این میان که ترس از گرفتار شدن به ویروس کرونا لحظه به لحظه به مردم نزدیک‌تر شده، روح و روان آنان نیز جریحه‌دار شده است، افزایش چند ده برابری قیمت اقلام مختلف، از سیر و لیمو گرفته تا دارو و لوازم بهداشتی امان مردم را بریده است و واقعیات پیوند خورده با شایعات نیز بر بحران روانی جامعه افزوده است. در این یک هفته‌ای که با ترس از ابتلا به کرونا بر ایرانیان گذشته اما خبری از قرنطینه، ساخت بیمارستان‌های 10 روزه، آزمایش رایگان ابتلا به کرونا، ضدعفونی کردن و گندزایی شهر و برخورد جدی با محتکران ماسک و لوازم بهداشتی، همچون اتفاقی که در چین رقم خورده است، نبوده‌ایم. در مقابل اما با عدم شفافیت و مسئولیت‌پذیری از سوی مسئولان زیر آتش شایعات هیزم بیشتری گذاشته‌ایم.

نقدینگی مردم در بند مسکن

استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی با بیان اینکه برای حل مشکل مسکن باید در اقتصاد کشور یک جراحی اساسی صورت گیرد گفت: متأسفانه مسکن در کشور ما از یک کالای مصرفی به یک کالای سرمایه‌ای بدل شده و همین مسأله برای مردم ایجاد دغدغه کرده است.

روح‌الله مهرجو، کارشناس اقتصادی در گفتگو با پول نیوز، اظهار داشت: در گذشته نه چندان دور مسکن بزرگ در نهایت به عنوان یک اعتبار برای بازرگانان و مالکان که دو قشر ثروتمند جامعه محسوب می‌شدند، به حساب می‌آمد اما امروز  یک آپارتمان 40 متری یک کالای مهم به شمار می‌رود.

وی با بیان اینکه در اقتصادی که متکی به بخش خصوصی نبوده و تولید محور نباشد مسکن، طلا، ارز و خودرو به سرمایه‌های مردم بدل می‌شوند بیان کرد: تورم در کشور باعث شده است که مردم برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به یکی  از موارد فوق روی بیاورند در حالی که این برای اقتصاد کشور به نوعی بیماری به حساب می‌آید.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی ادامه داد: در اصل، نقدینگی به جای اینکه در تولید سرازیر شود و تولید ناخالص داخلی را افزایش بدهد در حوزه سفته بازی ورود کرده و با خرید و فروش مواردی چون مسکن تنها به تورم دامن می‌زند.

جامعه شایعه ساز آسیب پذیر است/ اعتماد به رسانه بازار شایعه سازی را مختل می‌کند

روح‌الله مهرجو استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم اجتماعی در گفتگو با خبرتگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، با بیان اینکه در طول تاریخ همواره شایعه ابزار در دست قدرت‌ها بوده تا بتوانند با استفاده از آن به اهداف سیاسی خود دست یابند اظهار کرد:، اما این جامعه است که می‌تواند با ارتقاء سطح آگاهی و دانایی خود بر دور باطل شایعه پایان بخشد.

روح‌الله مهرجو با اشاره به اینکه شایعات در جوامعی که شفافیت وجود ندارد بیشتر دامن زندگی مردم را می‌گیرد افزود: اغلب وقتی از مجاری رسمی اخبار به دست مردم نمی‌رسد، بازار شایعه داغ می‌شود و انسان ناخودآگاه ذهن خود را برای پذیرش اخبار غیر رسمی آماده می‌کند.

پیام تسلیت درپی سقوط هواپیمای اوکراینی

                                                                    بسم الله الرحمن الرحیم

                                                                   إِنَّا للّه وإِنّا إِلَیهِ رَاجِعُونَ

سانحه غم بار و تلخ سقوط هواپیمای مسافربری هواپیمایی اوکراین که منجر به جان باختن عده‌ای از هموطنان عزیز و اتباع خارجی شده است را به مردم عزیز ایران و خانواده‌های داغدار آنان تسلیت عرض نموده؛ از خداوند متعال برای درگذشتگان رحمت و مغفرت الهی و برای بازماندگان صبر و اجر جزیل مسئلت می‌نمایم.

 

 

 

                                                                                                                                    روح الله مهرجو

عذرخواهی دسته جمعی همه مقصران سقوط بوئینگ در رسانه ملی

روح الله مهرجو استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی درگفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو گفت: همه مسؤولانی که در این ماجرا دست داشتند و یا افرادی که دانسته یا نادانسته به مردم دروغ گفتند، به صورت دسته جمعی در رسانه ملی از مردم عذرخواهی کنند.

 

 مهرجو با بیان اینکه همه ما از بروز سانحه دردناک هواپیایی مسافربری خطوط هواپیمایی اکراین بهت زده و عزادار هستیم اظهار کرد: امروز همه مردم ایران از این حادثه دلخراش اندوگین هستند و غم سنگینی را تحمل می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه جامعه به مسؤولان و دست اندارکاران اعتماد دارد و گفته آنان را پذیرفته بود افزود:، اما وقتی مشخص شد که واقعیت از لونی دیگر است، مردم ناراحت شدند و انتظار نداشتند که حقیقت از آنان پنهان شود.

این استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی با بیان اینکه در همه این سال‌ها مردم در کنار مسؤولان و دست اندرکاران بودند و هر زمان آنان نیاز داشتند به میدان آمدند تصریح کرد: بنابراین مردم انتظار نداشتند که پس از مدتی مسؤولان آنچه را که با قاطعیت تکذیب می‌کردند را قبول کنند.

مهرجو با اشاره به اینکه پس از گذشت این اتفاقات عکس العمل مناسب از سوی مسؤولان بسیار ضروری است ادامه داد: امروز بسیاری از دست اندر کاران از تحقق و تفحص کامل و برخورد جدی خبر می‌دهند که باید هرچه سریعتر انجام شود و با تعویق انداختن این امر اشتباه سوم رخ ندهد.

وی با تأکید بر اینکه امروز آلام مردم را باید با یک تصمیم به موقع و قاطع کاهش داد خاطرنشان کرد: بدون تردید این غم بزرگی است که باید هرچه سریعتر از تبعات آن بر جامعه کاسته شود.

پیام تسلیت به مناسبت شهادت سپهبد قاسم سلیمانی

مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ ۖ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَیٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلًا
از مؤمنان مردانی هستند که به آنچه با خدا بر آن پیمان بستند [و آن ثبات قدم و دفاع از حق تا نثار جان است‌] صادقانه وفا کردند،

برخی از آنان پیمانشان را به انجام رساندند [و به شرف شهادت نایل شدند] و برخی از آنان [شهادت را] انتظار می‌برند و هیچ تغییر و تبدیلی [در پیمانشان‌] نداده‌اند، (۲۳)احزاب –
شهادت بزرگ مرد میدان جهاد و مبارزه،

مجاهد خستگی ناپذیر جبهه های جنگ حق علیه باطل، سردار سرافراز سپاه اسلام، *سرلشکر پاسدار حاج قاسم سلیمانی* فرمانده دلاور و قهرمان سپاه قدس را به محضر حضرت ولی عصر(ع) ،مقام معظم رهبری وتمام مسلمانان جهان اسلام تسلیت عرض می‌کنم.
"مِنَ الْمُؤْمِنِینَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضَی نَحْبَهُ وَمِنْهُمْ مَنْ یَنْتَظِرُ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِیلا”

انا لله و انا الیه راجعون

سردار دل ها آسمانی شد...

 

                                                                                                                                                                                  روح الله مهرجو

ورود تکنولوژی برای خانواده‌های ایرانی چندان خوش یمن نبود/ جامعه را باید آماده می‌کردیم

روح الله مهرجو استاد دانشگاه و پژوهشگر اجتماعی در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، با بیان اینکه امروز کانون خانواده امنیت کامل ندارد اظهار کرد: پیش از ظهور و بروز تکنولوژی و تأثیر مستقیم آن بر زندگی عمومی مردم، خانواده از قداست و امنیت کاملی برخوردار بود به طوری که همه حرمت آن را نگاه می‌داشتند.

 مهرجو با بیان اینکه ملجأ و مرجع هر فردی خانواده بود افزود: پس از وقوع انقلاب تکنولوژیک در قرن بیستم و شتاب گرفتن تغییرات در قرن ۲۱، این تکنولوژی بود که همه شقوق خانواده را تحت تأثیر قرار داد.

وی با بیان اینکه ورود تکنولوژی برای خانواده‌های ایرانی چندان خوش یمن نبود تصریح کرد: جامعه ما نتوانست خود را با تغییرات دنیای مدرن همراه سازد و به نوعی غافلگیر شد.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه چه کسانی متولی بودند تا جامعه سرعت و اهمیت تغییر را درک کند، بحث مفصل است تصریح کرد: قطعاً دولت و مجلس باید این تغییرات را در عصر الکترونیک درک می‌کردند و برنامه ریزی لازم را در این زمینه انجام و جامعه را آماده می‌کردند.

مهرجو با اشاره به اینکه عصر الکترونیک و پیشرفت تکنولوژی همه شقوق زندگی مردم را تحت تأثیر قرار داد ادامه داد: قرن‌ها مردم این سرزمین بر اساس سنت‌های به جا مانده از پدران و مادرانشان زندگی کردند، اما مردمان عصر ما با شرایطی مواجه شدند که اگر هم می‌خواستند نمی‌توانستند به سنت گذشته زندگی کنند.

پای مالیات به دم سلبریتی‌ها نمی‌رسد

روح‌الله مهرجو- استاد دانشگاه و پژوهشگر علوم اجتماعی
مسأله مالیات در ایران از روزگاری که حکومت معنا پیدا کرد تا کنون مسأله‌ای است که حل نشده است. هنوز بسیاری از افراد با پرداخت آن مشکل دارند و به نوعی حاضر نیستند پرداخت مالیات را یک وظیفه شهروندی برای توسعه و ارتقا جامعه محسوب کنند. پیش از کشف نفت در ایران، حاکمان با اتکا به قوه قهریه‌ حقوق بگیر، به جمع آوری مالیات اقدام می‌کردند. چرا که درآمد حکومت از محل مالیات رعیت بود، اما پس از کشف منابع نفتی و گازی اتکا کشور به منابع مالیاتی کاهش یافت و اصلی‌ترین منبع درآمد دولت فروش نفت شد. این اتفاق باعث شد که دولت چندان دربند مالیات نباشد و با اتکا به نفت برنامه‌های خود را پیش ببرد. البته پرداختن به این مسأله که این اتفاق چه فجایعی برای اقتصاد کشور به دنبال داشت، مجالی دیگر می‌طلبد، اما مضرات این اتفاق تا زمانی که تحریم‌های اقتصادی علیه کشور اعمال شد و فروش نفت با محدودیت مواجه شد، به خوبی برای همگان روشن نشد. امروز تقریباً همه می‌دانند که دولتی که از محل مالیات امرار معاش کند، به مردم پاسخگو‌تر خواهد بود و به رأی دهندگان بیشتر نیاز دارد. از همین رو است که اتکا درآمدهای کشور از محل مالیات با یک روند پلکانی افزایش یافت. اما اتفاقی که در این میان رخ داد، فرارهای مالیاتی بود که به نوعی به یک چالش بزرگ تبدیل شده است. واقع مطلب این است، هرآنکس که بتواند به شویه‌ای در سیستم اجرایی کشور نفوذ یابد، از فرار مالیاتی به عنوان یک رانت استفاده می‌کند. میزان فرارهای مالیاتی امروز کشور با میزان صادرات‌های غیر نفتی مطابقت می‌کند، و هر یک از صاحبان قدرت به اندازه نفوذ خود از پرداخت مالیات فرار می‌کنند و به دلیل خلأهای قانونی امکان پیگیری آن نیز وجود ندارد. البته این اتفاق برای شهروندانی که از امتیاز نفوذ و قدرت برخوردار نیستند، کاملا برعکس است؛ کارمندان، کارگران، واحدهای صنفی خرد، واحدهای صنعتی درستکار، کوچک و متوسط و سایر فعالان اقتصادی که وسعت فعالیت آنان چندان بزرگ نیست، تا ریال آخر باید مالیات را بپردازند.