شایعه‌ها خطرناکند یا ویروس کرونا؟

  روح‌الله مهرجو‪-‬ فضای مجازی هر روز پر است از اخباری که شاید خیلی از آن‌ها محلی از اعراب نداشته باشند و حقیقت ماجرا از لونی دیگر باشد.
شاید به منظور تخریب و یا قدرت طلبی باشد و یا هر دلیلی دیگری از جمله انتقام شخصی، بازی‌های سیاسی و ... . اما ما از کنار آن‌ها به راحتی عبور می‌کنیم. شاید به آن‌ها توجه نمی‌کنیم و یا حداکثر در جمعی دوستانه و یا کاری چند دقیقه‌ای درباره آن بحث کنیم و آن را فراموش کنیم و به کار و زندگی خود ادامه ‌دهیم. اما این شایعات که مشخص نیست؛ واقعی است یا دروغی، زمانی چالش زا می‌شود که در موقعیت بحرانی چون شیوع یک ویروس خطرناک مانند کرونا با آن مواجه می‌شویم. این شایعات می‌تواند جامعه را ملتهب و کنترل شرایط را از دست مدیران و دست اندر کاران خارج کند. در حال حاضر هر روز شاهد سیل انبوه اخبار و تکذیبیه‌ها هستیم که کانال‌های مختلف در فضای مجازی مطرح می‌کنند و دستگاه‌های متولی مجبور به رد و تکذیب آن هستند. مهم‌ترین و شاید بزرگ‌ترین این اتفاقات خبر استعفای وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بود که مدتی در فضای مجازی دست به دست شد تا بالاخره وزارتخانه مربوطه آن را تکذیب کرد. در کنار این هر روز کانال‌ها و صفحات فضای مجازی انواع و اقسام نسخه‌های درمانی و پیشگیری از ابتلا به ویروس را منتشر می‌کنند که برخی نیز با هدف سود جویی اقتصادی انجام می‌شود. در این راه نیز دولت تنها راهی را که برگزیده این است که مردم را تشویق کند تنها آمار و اطلاع دقیق را از صدا و سیما دنبال کنند. در این میان نشریات مستقل و رسانه‌های جمعی که سال‌هاست فعالیت می‌کنند نیز برای مسئولان مطرح نیست و تنها صدا و سیما یک مرجع رسمی محسوب می‌شود. یکی از دلایل این شایعه سازی نبود، رسانه‌های مستقل معتبر است که تا کنون نتوانسته‌اند جان بگیرند و در جامعه نقش آفرینی کنند، که اگر این رسانه‌ها در جامعه ایجاد شده بود نیازی به این همه تاکید نبود. این روزها وقتی خبری از تنها مرجع رسمی که مد نظر مسئولان است منتشر می‌شود به سرعت در رسانه‌های معاند خارجی تجزیه و تحلیل شده و زیر سوال می‌رود و در جامعه بازتاب می‌یابد. همین مساله در ذهن مخاطب ایجاد دوگانگی می‌کند، اتفاقی که بدون تردید رسانه‌های مستقل داخلی می‌توانستند برطرف کنند و به راحتی نیز تحت مدیریت افکار عمومی و دولت به عنوان ناظر بر عملکرد‌های آنان قرار بگیرند. از سوی دیگر شهروندان قرن بیست و یکمی ایران نیز آموزش‌های لازم را در حوزه تشخیص خبر صحیح و غلط ندیده‌اند، برای بسیاری از افراد درج یک خبر در تلگرام حجت است و در پاسخ اینکه چه مقدار از صحت آن مطلع هستید،