چگونه خدا را محبوب خود و دیگران کنیم؟!
بإسمک الأعظم
یادآوری نعمت‌های خداوند، علاوه بر اینکه انسان را در مقام عبودیت و بندگی پروردگار رو به جلو می‌برد؛ زیرا خود به عنوان استدلالی نیرومند بر عظمت خداوند و لطف و احسان او بر بندگان است، موجب می‌شود تا حس و روح ذکر و شکر و حمد و تسبیح الهی در انسان تقویت شود و دیگر احساس کمبود و کسری در زندگی نداشته باشد.
اما اگر انسان به یاد نعمت‌های خداوندی نباشد نه تنها نعمت را از دست می‌دهد بلکه خود را گرفتار نقمت و عذاب الهی می‌کند. از این رو در قرآن معمولاً یادآوری نعمت با یادآوری عذاب همراه است و در سور و آیات فراوان جمال و جلال خداوند و قهر و مهر او در کنار هم یادآوری شده است. در سورة "الرحمن" که عروس قرآن لقب گرفته [مجمع‌البیان، ج 9 ـ 10، ص 296] و سی و یک بار در کنار ذکر هر نعمت یا عذاب با زبان تهدید آیة "فَبِاَیِّ آلاءِ رَبِّکُما تُکَذِّبانِ" به شکل ترجیع‌بند زیبای آن آمده، گاه جمال خداوند و بسیاری از نعمت‌های الهی را برشمرده و اقرار می‌گیرد (آیات 1 تا 25) و از بهشت سخن می‌گوید (آیات 46 تا 77) و گاه جلال و قهر خدا را یادآور شده از دوزخ سخن می‌گوید (آیات 31 تا 45) در سورة مبارک "مرسلات" نیز آیة "فَوَیلٌ یَومَئِذٍ لِلمُکَذِّبینَ" ده بار به شکل ترجیع‌بندی آمیخته از جمال و جلال حق آمده است، به طوری که در کنار ذکر نعمت و رحمت (آیات 25 تا 27 و 41 تا 44) عذاب را ذکر کرده است (آیات 29 تا 40).
امام باقر علیه السلام می‌فرماید: خداوند به موسی علیه‌السلام فرمود مرا دوست بدار و مرا محبوب خلق کن؛ موسی عرض کرد خدا می‌دانی که هیچ‌کس غیر از تو نزد من محبوب نیست، اما خدایا با بندگان چه کار کنم که تو محبوب آنها شوی؟ خداوند فرمود نعمت‌های مرا به‌یاد آنها بیاور، که اگر چنین شد، یقینا محبت من در دل آنها خواهد ماند.[1]
و در ادامه بعضی از نعمات بیان، و اشاره شد به مقدمه گلستان و نعمت نفس کشیدن. [2] و بعد اشاره گشت به انواع نعمات‌الهی که بالاترین آنها، نعمت عظمای ولایت است و اشاره شد به روایت‌های نابی که بالاترین نعمت را همین نعمت می‌داند.[3]
و خداوند هم در قرآن کریم اشاره به همین نعمت دارد و می‌فرماید نعمت را به واسطه آن بر شما تمام کردم [4] پس با این نعمت، همه نعمات خداوند تکمیل می‌شود و اگر نعمت ولایت نبود طبق فرمایش خداوند نعمت کامل نمی‌شد و انسان ها می‌توانستند حتی طلبکار باشند!
سپس به شیوه شکر واجب این نعمت پرداخته و بیان شد: باید ما معرفت پیدا کنیم، که همه چیز ما بستگی دارد به حضور امام و حجت خدا روی زمین که اگر او نبود «لساخت الارض باهلها» [5] یعنی اگر حجت خدا و امام معصوم روی زمین نباشد، زمین اهل خودش رو فرو می‌برد پس وجود ما بستگی به وجود امام دارد.
اگر این معرفت شد می‌فهمیم که ما وجود اصلی نیستیم، ما را برای خودمان نخواسته‌اند، بلکه ما را برای امام خواسته‌اند. پس مثل یک بنده، که در خانه‌ی یک مولا کار می‌کند و منتظر دستور او است ما هم باید این‌گونه باشیم و همه کارهایمان و حرف زدن‌ها دیدن و گوش دادن و و راه رفتن و... و حتی قلوب ما باید صرف این وجود مقدس شود، پس قلب ما قلب امام زمانی باید باشد، زبان ما زبان امام زمانی و ... تمام وجود ما صرف مولا باید شود و این شکر نعمت ولایت است و اگر این گونه شد، خداوند، انبیاء و ائمه اطهار، محبوب قلب های ما می‌شوند.
امام علی (علیه‌السلام) در این باره می‌فرمایند:"فَانظُروا اِلی مَواقِعِ نِعَمِ اللهِ عَلَیهِم حینَ بَعَثَ اِلَیهِم رَسولاً فَعَقَدَ بِمِلَّتِهِ طاعَتَهُم وَ جَمَعَ عَلی دَعوَتِهِ اُلفَتَهُم کَیفَ نَشَرَتِ النِّعمَةُ عَلَیهِم جَناحَ کَرامَتِها وَ اَسالَتْ لَهُم جَداوِلَ نَعیمِها وَ الْتَفَّتِ المِلَّةُ بِهِم فی عَوائِدِ بَرَکَتِها فَاَصبَحوا فی نِعمَتِها غَرِقینَ وَ فی خُضرَةِ عَیشِها فَکِهینَ"[6] (پس به نعمت‌های بزرگ الهی که به هنگامة بعثت پیامبر بر آنان فرو ریخت بنگرید که چگونه اطاعت آنان را با دین خود پیوند داد و با دعوتش آنها را به وحدت رساند، چگونه نعمت‌های الهی بال‌های کرامت خود را بر آنان گستراند و جویبارهای آسایش و رفاه برایشان روان ساخت و تمام برکات آیین حق آنها را در بر گرفت. در میان نعمت غرق گشتند و در خرّمی زندگانی شادمان شدند.)
پی‌نوشت ها:
[1] بحار الانوار ج 13 ص 351
[2] منّت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربتست و به شکر اندرش مزید نعمت هر نفسی که فرو می رود ممدّ حیاتست و چون بر می آید مفرّح ذات پس در هر نفسی دو نعمت موجودست و بر هر نعمت شکری واجب
[3] عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ع قَالَ: بُنِی الْإِسْلَامُ عَلَی خَمْسٍ عَلَی الصَّلَاه وَ الزَّکاه وَ الصَّوْمِ وَ الْحَجِّ وَ الْوَلَایه وَ لَمْ ینَادَ بِشَیءٍ کمَا نُودِی بِالْوَلَایه (کافی ج 2 ص 18)
[4] وَ أَتْمَمْتُ عَلَیکمْ نِعْمَتی وَ رَضیتُ لَکمُ الْإِسْلامَ دیناً (مائده/3)
[5] بحار الأنوار ج57 ص 213
[6]نهج‌البلاغه، خطبه 1
